Rút kinh nghiệm cho xây dựng NTM giai đoạn mới

Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn vừa báo cáo Hội đồng Dân tộc của Quốc hội về kết quả xây dựng thí điểm mô hình nông thôn mới trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH. Từ đó rút ra bài học kinh nghiệm, áp dụng cho giai đoạn xây dựng NTM 2010-2020.

Theo báo cáo, đề án thí diểm phát triển NTM cấp xã (giai đoạn 2000- 2003) do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn phối hợp với Ban Kinh tế T.Ư, triển khai trên địa bàn khoảng 200 xã điểm, do địa phương chỉ đạo và 18 xã do T.Ư chỉ đạo. Bên cạnh những kết quả đạt được, còn mộc lộ nhiều tồn tại.

Theo đó, mô hình được xây dựng tho dự án đầu tư phát triển, người dân chỉ ở xã điểm có tâm lý trông chờ vào nhà nước mà chưa coi trọng huy động nội lực cộng đồng nên chưa manh tính xã hội cao, thiếu tính bền vững trong xây dựng NTM. Cùng đó, kế hoạch xây dựng mô hình đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn nhưng lại không có nguồn đảm bảo nên không có tính khá thi. Đội ngũ cán bộ xa tuy có được đào tạo, nhưng tình trạng phố biến là chưa nắm vững yêu cầu và phương pháp triển khai đề án. Ngoài ra, bộ máy tổ chức chỉ đạo triển khai chương trình không được hình thành thống nhất, kết quả không rõ.

Đề án thí điểm xây dựng NTM ở cấp thôn, bản (2007-2009) với phương pháp tiếp cận cộng đồng do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn triển khai từ năm 2007 trên 17 thôn, bản. Mô hình này có đặc điểm, nhà nước chỉ có chính sách hỗ trợ, người dân tự lựa chọn quyết định những việc xây dựng NTM ở địa phương mình. Dù cách làm này đúng hướng, nhưng vẫn còn một số tồn tại.

Theo Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, những tồn tại trong giai đoạn này là do tiêu chí về NTM chưa có, nên việc xác định mục tiêu, kế hoạch phát triển còn gặp nhiều khó khăn. Mặt khác, lực lượng cán bộ xây dựng nông thôn cũng thiếu; cơ chế quản lý đầu tư xây dựng cơ bản và tài chính hiện hành không phù hợp với phương pháp này, nên việc triển khai gặp nhiều khó khăn.

Ngoài hai chương trình trên, hiện nay, Chương trình thí điểm xây dựng NTM do Ban Bí thư T.Ư trực tiếp chỉ đạo đang triển khai ở 11 xã điểm, đại diện cho các vùng sinh thái. Dự kết, cuối tháng 12 này sẽ tổng kết, để rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, thực hiện.

Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cho rằng, mỗi mô hình thí điểm là một bước tiến trong nhận thức về xây dựng NTM. Thông qua đó, đúc rút ra những bài học để bước đầu áp dụng vào Chương trình MTQG xây dựng NTM trong giai đoạn 2010-2020.