MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA DỊCH HẠI CÔN TRÙNG PHI HOÁ CHẤT ĐỘC HẠI

1. Kiến

Có khoảng trên 14.000 loài kiến trên khắp thế giới. Một số loài trong đó rất hữu ích, giúp người làm vườn phòng trừ sinh học. Một số loài lại phá hại cây trồng. Trong vườn rau, kiến “trông coi” rầy mềm, thậm chí có thể dịch chuyển những con rầy mềm này đặt vào những cây trồng phù hợp nhằm hút dịch ngọt do rầy mềm tiết ra sau khi chúng hút nhựa cây. Rệp bông và rệp vảy là những loài côn trùng có cơ thể mềm khác tiết dịch ngọt hấp dẫn kiến đến thu nhặt. Kiến tạo thành những đường hầm và làm tổ trong đất vườn làm xói mòn rễ cây và phá hại mọi thứ trong vườn khi không được phòng trừ. Mục đích phòng là chính nên dùng thuốc xua đuổi hơn là tiêu diệt chúng bởi vì khi kiến bị tấn công, một số kiến tập hợp trứng của chúng và di chuyển đến vị trí khác. Vì thế mục tiêu chúng ta là làm cho chúng di chuyển tổ đến nơi khác mà không gây hại cây vườn. 

Dưới đây là một số phương pháp để xua đuổi kiến: 

- Hàn the (borac, natri tetraborat) có thể sử dụng như là thuốc trừ sâu thiên nhiên, nhưng chú ý giữ xa trẻ em, động vật trong nhà. Khi dùng chú ý che mắt, mũi, đeo găng tay và rửa sạch sau khi làm xong. Borac trộn với bơ đậu phộng hoặc là những thứ ngọt như mật ong, làm cho kiến thích ăn và mang thức ăn đó vào tổ cho cả đàn cùng ăn nhằm tiêu diệt cả đàn kiến. 

- Ngoài ra chất điatômit (đá tảo diatomite) dùng rải trên lối đi của kiến có thể tiêu diệt chúng do làm mất nước khi chúng đi về tổ. 

- Cũng có thể dùng dung dịch gồm tỏi, tiêu cay, xà phòng, dầu thực vật, dầu lửa và nước phun trừ kiến nhưng tốn nhiều thuốc vì chúng quá nhiều. 

- Thấm nhẹ dung dịch gồm một ít mứt, mật ong hoặc nước đường (có thể thêm borac) trên nền cây bị nhiễm rầy mềm. Như vậy sẽ giữ kiến lại, trong khi chúng ta thiết lập một số bọ rùa tiêu diệt rầy mềm. Không cần phun xịt trừ kiến vì chúng ta chỉ trừ kiến trên cây, trong khi chúng có cả đàn dự trữ dưới mặt đất có thể nhanh chóng xuất hiện trở lại. 

- Gọt vỏ quả dưa leo trên lối đi của kiến làm cho chúng tránh xa một thời gian do chúng có bản tính tự nhiên không thích dưa leo.

- Khi thấy tổ kiến, có thể rải tiêu đen, bột quế, bột ớt, muối có thể làm cho bỏ đi nơi khác.

- Dùng nước nóng rót vào tổ diệt kiến chúa.

2. Rầy mềm 

Lá của cây đại hoàng có tính độc đối với rầy mềm, do đó, trà nấu từ lá cây này gây độc cho động vật, côn trùng như là bét, rầy mềm, ruồi trắng, sâu bướm v.v… dội nước sôi vào lá cây đại hoàng đã nghiền rồi ngâm vài ngày,  lọc bỏ bã, thêm ít xà phòng bột và pha loãng để phun xịt trên cây bị nhiễm. Phun lập lại sau khoảng 10 ngày. Cũng có thể dùng tỏi hoặc ớt để phun xịt.

3. Chim 

Hầu hết chim có lợi vì ăn sâu bọ, đặc biệt trong mùa nhân giống vì chúng có nhu cầu ăn nhiều protein. Một số loài chim gây hại xé lá cây làm tổ, ăn trái chín, làm hỏng mái nhà…để xua đuổi chim nên áp dụng một số biện pháp:

- Treo các đĩa CD cũ phản chiếu ánh sáng làm cho chim nghi ngờ không dám đến.

- Làm bù nhìn đuổi chim. 

- Rắn giả: Rắn cao su đồ chơi gắn vào vườn nơi dễ nhìn thấy làm cho chim e sợ. 

- Vật đuổi chim siêu âm: Vật đuổi chim siêu âm này phóng ra nhiều âm thanh cao thấp như là tiêng kêu thất thanh, tiếng dã thú, hoặc tiếng kêu kinh hoàng... mà con người không nghe được nhưng sẽ làm cho chim khiếp sợ và cho động vật khác tránh xa. Vật đuổi chim siêu âm này có bán ở các nước phát triển... 

4. Sâu bướm 

Để ngăn cản bướm đêm và ấu trùng trên cây bắp, cây ăn trái, cây họ cải bắp (cây bông cải xanh, cải bina, cải bắp, súp lơ...), chỉ đơn giản phun với một hỗn hợp mật đường. Trộn 1 thìa lớn mật đường với 1 lít nước nóng, cộng thêm 1 thìa nhỏ xà phòng lỏng và cho vào bình phun. Phun lên lá, từ trên chóp cây đến gôc cây để diệt ấu trùng sâu bướm và các loài rệp khác.

Đồng thời cũng sử dụng tỏi và lá cây đại hoàng phun xịt như đối với rầy mềm (aphid).

5. Sâu tai (Earwigs)

Nếu sâu tai ăn trên cây, nhằm loại bỏ côn trùng này bằng cách vò nhàu một số tờ báo cũ rồi đặt trong một chậu đất. Đem chậu này đặt trong vườn. Con sâu tai sẽ ẩn náu trong những tờ báo một khi chúng nghỉ ăn. Đến sáng sớm, lấy những tờ báo ra và và giật mạnh làm cho những con sâu tai này văng ra nơi khác hoặc rớt vào sô nước nóng đặt sẵn phía dưới để tiêu diệt chúng.

6. Bọ chét

Gồm bọ chét nhà và bọ chét vườn. Nhằm ngăn cản bọ chét ngoài việc sử dụng điatomit và phun xịt chất này trên giày và vớ khi bước vào vườn có nhiễm bọ chét. Cách này giúp ngăn chận bọ chét (nhiễm với chó, động vật trong nhà) sẽ không đi vào cơ thể người. Điatômit gồm một lượng lớn hóa thạch cực nhỏ, tảo cát (diatom) vỡ vụn. Nó trông giống như bột và không gây hại cho động vật và người. Nó có tác dụng tiêu diệt côn trùng nhỏ và bọ chét, rệp bằng cách bám vào cơ thể chúng và làm mất nước. Nó thường được sử dụng trong các si lô tồn trữ hạt lương thực vì thế nó có thể có sẵn ở các đại lý. Nó an toàn cho người và động vật khi ăn vào bụng để diệt giun sán, nhưng nó là bột rất mịn nên tránh hít thở vào. Ngoài ra, cây bạc hà có mùi hăng, là cây có mùi khó chịu trồng gần cửa và trong vườn xua đuổi bọ chét. Có thể dùng xà bông làm từ cây này dùng để tắm bảo vệ tránh bọ chét cho động vật và chó mèo nuôi trong nhà. 

7. Rệp bột (Mealy bugs)

Loại côn trùng này có nhiều và hại nhiều loại cây vườn. Chúng có cơ thể mềm, có màu hồng nhạt và màu trắng, hoặc xám trắng. Là loại côn trùng hút nhựa cây tương tự như loài rệp vảy (Scale). Cây trong vườn, trong nhà rất dễ nhiễm loại côn trùng này vì ở môi trường bị che khuất. Trong vườn thì chúng thích nhà lưới, và cây trồng gần hoặc trong điều kiện được che bớt mưa, nắng, ánh sáng…Rệp bột được nhân đàn nhanh chóng và hút nhựa cây gây ra rối loạn sinh trưởng và lùn cây. Chúng dễ tiêu diệt bằng tay hoặc dùng miêng bông gòn nhúng cồn chấm nhẹ vào. Chúng có một lớp sáp mỏng bao bọc cơ thể. Vì thế những thứ mà có thể đốt cháy như cồn, rượu mạnh, có thể diệt chúng do làm mất nước. Làm chết ngạt bằng cách dùng dầu nóng cũng có hiệu quả. Cũng có thể dùng các chất phun xịt như đối với rệp vảy (bên dưới).

8. Rệp vảy (Scale)

Có rất nhiều loài rệp vảy và có màu sắc khác nhau. Trong vườn phát hiện ra chúng bằng cách nhìn kỹ vào cành, lá nơi chúng thường bám đầy và có vảy màu đen, nâu hoặc xanh. Trong vài trường hợp, có thể bất ngờ khi nhận thấy trong thời gian ngắn cây trồng bị nhiễm còi cọc và chết. Vì vậy cần khống chế rệp vảy càng sớm càng tốt khi phát hiện. Rệp vảy tụ tập trên lá, cuống, thân, chích hút nhựa cây làm cây lùn và còi cọc rồi chết. Nấm có màu đen gọi là bồ hóng mọc trên dịch ngọt do rệp vảy tiết ra. Nấm này làm cho cây mọc yếu và có hình dạng khó nhìn. Kiến cũng thích dịch ngọt của rệp vảy và sẽ giúp cho rệp vảy càng nhiều càng tốt cho kiến.

- Vài con rệp vảy có thể dùng tay diệt, dùng dao hoặc bàn chải diệt, nhưng phải kiểm tra thường xuyên để phòng trừ.

- Pha chế thuốc hữu cơ diệt trừ rệp vảy (Đây là giải pháp phòng trừ dịch hại trong vườn bằng hữu cơ không độc hại cho người và môi trường). Thành phần gồm: Tỏi, tiêu cay, xà phòng, dầu thực vật, dầu lửa và nước. Đừng để dung dịch này trong nhà. Tùy theo độ mạnh dung dịch có thể diệt chuồn chuồn và kiến. Pha chế dung dich như sau: 2-3 củ tỏi (khoảng 6-10 tép tỏi mỗi củ), 6 hoặc 12 muỗng bột tiêu hoặc 1 – 2 muỗng bột ớt cay, 1 muỗng dầu thực vật, 1 muỗng cà phê xà phòng lỏng, 7 tách nước (2-3 tách dùng để trộn còn lại đổ đầy sau đó). Đổ toàn bộ thành phần trên vào một dụng cụ trộn và lọc qua vải hoặc qua dụng cụ lọc cà phê hoặc bộ lọc nhỏ hơn. Rót dung dịch đã lọc vào bình phun để sử dụng. Số còn lại cho vào chai lọ đậy kín và cho vào tủ cất giữ , chú ý có dán nhãn, tránh dùng nhầm. Dùng dung dịch này phun diệt rệp vảy, có tác dụng diệt ấu trùng cũng như làm chết ngạt thành trùng có bọc lớp sáp mỏng trên thân. Cũng có thể pha trộn ¼ muỗng cà phê dầu thực vật, 2 muỗng sođa bicacbonat và 1 muỗng xà phòng lỏng vào khoảng 10 lít nước phun 1 lần/tuần trong vòng 3 tuần hoặc cho đến khi diệt hết rệp vảy.